Código

2022568

Tipología

Obligatoria

Modalidad

Teórico-Práctica

Créditos

12

Docente

Fernando Ortiz Corredor Jorge Arturo Díaz Ruiz

Descripción

Este curso está dirigido a los residentes de 2º año de Medicina Física y Rehabilitación. Incluye el estudio de los mecanismos fisiopatológicos de las enfermedades motoneuronales, del músculo, y de la placa neuromuscular.
En el programa se estudian los detalles técnicos de la electromiografía cuantitativa, del test de estímulo repetitivo, de la electromiografía de fibra única, así como sus aplicaciones en el diagnóstico de la miastenia gravis, las miopatías y las enfermedades neuromusculares del adulto.
Por otra parte, se estudian las técnicas electrofisiológicas para la evaluación del nervio frénico y del nervio facial.

Objetivo general

Conocer los pricipios básicos del diagnóstico clínico y electrofisiológico  de las enfermedades neuromusculares que afectan a la población adulta aís como las técnicas electrofisiológicas utilizadas en la evaluación del nervio frénico y el nervio facial.

Objetivos específicos

  • Aplicar conceptos de electrodiagnóstico básico (electromiografía convencional, neuroconducciones comunes) en el estudio de las enfermedades neuromusculares
  • Realizar la aproximación clínica y diagnósticos diferenciales de pacientes con enfermedades motoneuronales, del músculo, y de la placa neuromuscular.
  • Aplicar las técnicas electrofisiológicas avanzadas en el diagnóstico de enfermedades motoneuronales, del músculo, y de la placa neuromuscular.
  • Conocer y realizar las técnicas electrofisiológicas en la evaluación de los nervios craneales

Contenidos

Electromiografía de aguja convencional.1 2

  • Estudio de las características eléctricas de los potenciales de unidad motora, fases, amplitud, duración, reclutamiento
  • Actividad electromiográfica normal: actividad espontanea, actividad voluntaria (potencial de unidad motora: giros, unidades polifásicas)
  • Actividad eléctrica anormal: actividad espontánea anormal, potenciales de unidad motora anormales

Electromiografía cuantitativa.1 2

  • Análisis cuantitativo del potencial de unidad motora.3 4
  • Análisis cuantitativo del patrón de interferencia

Aplicaciones clínicas de la electromiografía convencional y cuantitativa.1 2

  • Diagnóstico clínico y electrofisiológico de las miopatías distróficas e inflamatorias.5 6
  • Diagnóstico electrofisiológico de la Esclerosis Lateral Amiotrófica.7-10

Técnicas electrofisiológicas para el estudio de la placa neuromuscular.1

  • Test de estímulo repetitivo.11
  • Electromiografía de Fibra Única.12
  • Miastenia Gravis: Fisiopatología, diagnóstico, historia natural, tratamiento.

Estudio de nervios craneales.1

  • Nervios craneales: VII par, V par, Blink Reflex, potenciales somatosensoriales del nervio Trigemino.
  • Parálisis Facial periférica

Técnicas de neuroconducción y electromiografía.1 13

  • Neuroconducciones (técnicas): axilar, femoral, ulnar al primer interoseo dorsal, ulnar cutaneo dorsal, median y ulnar transcarpales, tibial al flexor digiti minimi brevis, h-reflex al flexor carpi radialis, musculocutaneo al biceps brachii, mediano al flexor carpi radialis, safeno, vii par craneal, peroneal motor al tibialis anterior, rama plantar medial y lateral del nervio tibial
  • Electromiografía (Localización anatómica): abductor digiti quinti, adductor magnus, anconeus, biceps femoris, brachioradialis, extensor pollicis brevis, flexor digitorum longus, flexor hallucis longus, flexor pollicis longus, latissimus dorsi, levator scapulae, pectoralis major, peroneus brevis, pronator quadratus, rhomboideus major, semimembranosus, semitendinosus, serratus anterior, supraspinatus, tensor fascie latae, teres major, teres minor, tibialis posterior.

Sitio de rotación

  • Instituto Roosevelt:
  • Hospital Universitario Nacional
  • Centro de Investigación en Fisiatría y Electrodiagnóstico – CIFEL

Actividades

  • Evaluación de pacientes con enfermedades motoneuronales, de la fibra muscular y de la unión neuromuscular
  • Realizar estudios de electrodiagnóstico: electromiografía convencional, cuantitativa, de fibra única  y neuroconducciones
  • Lectura de contenidos teóricos
  • Desarrollar actividades propuestas en la plataforma virtual Moodle
  • Revisión de material audiovisual
  • Clases virtuales
  • Club de revistas

Evaluación

Teóricas 60% (Moodle)
Evaluación 1: Electromiografía cuantitativa
Evaluación 2: Miastenia gravis
Evaluación 3: Esclerosis lateral amiotrofica
Examen Final

Practico 20%: Presencial

Participación, cumplimiento, responsabilidad y actitud en la rotación20%

Nota: De acuerdo a la normatividad de la Universidad esta asignatura puede ser reprobada por inasistencia.

Referencias

1. Kimura J. Electrodiagnosis in diseases of nerve and muscle : principles and practice. 4th ed. Oxford: Oxford University Press 2013.
2. Daube JR, Rubin DI. Clinical neurophysiology. Contemporary neurology series 75. 3rd ed. Oxford ; New York: Oxford University Press,, 2009:xxvii, 886 p., 7 p. of plates.
3. Bischoff C, Stalberg E, Falck B, et al. Reference values of motor unit action potentials obtained with multi-MUAP analysis. Muscle Nerve 1994;17(8):842-51. doi: 10.1002/mus.880170803 [published Online First: 1994/08/01]
4. Podnar S. Comparison of parametric and nonparametric reference data in motor unit potential analysis. Muscle Nerve 2008;38(5):1412-9. doi: 10.1002/mus.21102
5. Dalakas MC. Inflammatory muscle diseases. N Engl J Med 2015;372(18):1734-47. doi: 10.1056/NEJMra1402225
6. Pugdahl K, Johnsen B, Tankisi H, et al. Added value of electromyography in the diagnosis of myopathy: A consensus exercise. Clinical neurophysiology : official journal of the International Federation of Clinical Neurophysiology 2017;128(5):697-701. doi: 10.1016/j.clinph.2017.02.001
7. Al-Chalabi A, Hardiman O, Kiernan MC, et al. Amyotrophic lateral sclerosis: moving towards a new classification system. Lancet Neurol 2016;15(11):1182-94. doi: 10.1016/S1474-4422(16)30199-5
8. Babu S, Pioro EP, Li J, et al. Optimizing Muscle Selection for Electromyography in Amyotrophic Lateral Sclerosis. Muscle Nerve 2016 doi: 10.1002/mus.25444
9. Brooks BR, Miller RG, Swash M, et al. El Escorial revisited: revised criteria for the diagnosis of amyotrophic lateral sclerosis. Amyotrophic lateral sclerosis and other motor neuron disorders : official publication of the World Federation of Neurology, Research Group on Motor Neuron Diseases 2000;1(5):293-9. [published Online First: 2001/07/24]
10. de Carvalho M, Dengler R, Eisen A, et al. Electrodiagnostic criteria for diagnosis of ALS. Clinical neurophysiology : official journal of the International Federation of Clinical Neurophysiology 2008;119(3):497-503. doi: 10.1016/j.clinph.2007.09.143 [published Online First: 2008/01/01]
11. Bou Ali H, Salort-Campana E, Grapperon AM, et al. New strategy for improving the diagnostic sensitivity of repetitive nerve stimulation in myasthenia gravis. Muscle Nerve 2017;55(4):532-38. doi: 10.1002/mus.25374
12. Stalberg E, Sanders DB, Ali S, et al. Reference values for jitter recorded by concentric needle electrodes in healthy controls: A multicenter study. Muscle Nerve 2016;53(3):351-62. doi: 10.1002/mus.24750
13. Buschbacher RM, Prahlow ND. Manual of nerve conduction studies. 2nd ed ed. New York, N.Y.: Demos Medical Pub. 2006